Θέμα ομιλίας: «Υποδομές – Τις έχουμε! Τις αξιοποιούμε;»
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και για την ευκαιρία που μου δίνετε να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί σας.
Θέλω να σας πω μία βαθιά μου πεποίθηση, την οποία έχω εδώ και χρόνια και νομίζω ότι αποτελεί τη βασική παράμετρο στην αντιμετώπιση της τουριστικής κίνησης σε αυτή την πόλη. Είμαι πεπεισμένος, λοιπόν, ότι διαθέτουμε περισσότερα από όσα πιστεύουμε καιπαρουσιάζουμε λιγότερα από αυτά που νομίζουμε ότι έχουμε. Αυτό είναι μία βαθιά «μαχαιριά» στην «καρδιά» της ίδιας της πόλης, γιατί δεν καταφέραμε ποτέ να προβάλουμε θετικά, αποφασιστικά και χρήσιμα, τους λόγους για τους οποίους κάποιος μπορεί να έλθει στη Θεσσαλονίκη και να διορθώσουμε όλα εκείνα που δυσκολεύουν αυτή τη σχέση και απομακρύνουν τους πιθανούς επισκέπτες μας.
ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ- ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ- ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Πριν μιλήσουμε τις υποδομές που μας λείπουν, ας δούμε πρώτα τις υποδομές που έχουμε. Και ας ξεκινήσουμε από το πώς θα έλθει κάποιος στη Θεσσαλονίκη.
Αεροπορικές συνδέσεις
Προφανώς δεν αποτέλεσαν ευχάριστη είδηση για τον τουρισμό στην πόλη οι πρόσφατες ανακοινώσεις εταιρειών για διακοπή ή αναστολή δρομολογίων (Swiss, Alitalia, British Airways). Όμως, ας αναλογιστούμε ότι η στροφή των εταιρειών σε πιο συντηρητικές επιλογές, ως απόρροια της διάχυτης ανασφάλειας για την οικονομία της ευρωζώνης και δη της Ελλάδας, καθώς και της υψηλής αξίας των καυσίμων, δεν έχει πλήξει μόνο τη Θεσσαλονίκη.
Προφανώς θέλουμε περισσότερες συνδέσεις με περισσότερες πόλεις, αλλά ας δούμε αυτές που έχουμε, ακόμη και τώρα. Τις αξιοποιούμε; Ακόμη και τώρα υπάρχουν απευθείας συνδέσεις με τις μεγαλύτερες γερμανικές πόλεις, με το Λονδίνο, τη Βιέννη, τη Ρώμη, τις Βρυξέλλες, τη Στοκχόλμη, τη Μόσχα, το Μιλάνο, το Βελιγράδι, την Κωνσταντινούπολη, τη Βουδαπέστη, τη Λάρνακα, ενώ την κρίσιμη εαρινή περίοδο τα δρομολόγια και οι πόλεις προέλευσης αυξάνονται. Γνωρίζουν οι πιθανοί ενδιαφερόμενοι στις πόλεις αυτές για την απευθείας αεροπορική σύνδεση με τη Θεσσαλονίκη; Στους tour operators πήγαμε να πουλήσουμε «πακέτα» με τις συνδέσεις που έχουμε; Βοηθάει σε τίποτα να γκρινιάζουμε για την αεροπορική απομόνωση της Θεσσαλονίκης, αλλά να μην προσπαθούμε να δούμε πώς θα κάνουμε το «προϊόν» μας πιο ελκυστικό για τις εταιρείες; Το θέμα που δημιουργήθηκε πρόσφατα με τηνRyanair ανέδειξε ότι με μη καλά μελετημένες πρωτοβουλίες, δημιουργείται ασαφές κλίμα και στέλνονται αμφίσημα μηνύματα. Η εταιρεία αποφάσισε να αποδεχθεί αναπροσαρμογή της οικονομικής συμφωνίας και να μείνει στη Θεσσαλονίκη. Στις πόλεις με τις οποίες μας συνδέει θα πάμε να το διαφημίσουμε ή απλώς χαρήκαμε για τη συμφωνία και θα περιμένουμε οι τουρίστες να έλθουν μόνοι τους;
Οδική πρόσβαση
Ας μιλήσουμε για την οδική πρόσβαση στην πόλη. Είναι αρκετές οι υπάρχουσες υποδομές; Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στο σταυροδρόμι των αυτοκινητοδρόμων Α1 (ΠΑΘΕ), Α2 (Εγνατία Οδός) και Α25 (Προμαχώνας-Σέρρες-
Με συντηρητικούς υπολογισμούς για να έλθει κάποιος στη Θεσσαλονίκη οδικώς χρειάζεται από τα Σκόπια περίπου 3 ώρες, και αντίστοιχα από το Βελιγράδι 7 ώρες, από τηνΚωνσταντινούπολη 6 ώρες, τα Τίρανα 5 ώρες, τη Σόφια 4 ώρες και το Βουκουρέστι 10 ώρες.
Σιδηροδρομικό δίκτυο
Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης καθημερινά εξυπηρετεί εκατοντάδες πολίτες και επισκέπτες μέσω των διαφόρων προαστιακών γραμμών και του υπεραστικού δικτύου.
Η Θεσσαλονίκη αποτελεί τον πιο σημαντικό σιδηροδρομικό κόμβο της χώρας, καθώς συνδέει την Ελλάδα με την υπόλοιπη Ευρώπη και την Τουρκία. Θα ήταν μεγάλη βοήθεια για τον τουρισμό στην πόλη η σιδηροδρομική σύνδεση με τις χώρες των Βαλκανίων, αλλά δυστυχώς αυτό δεν έχει γίνει εφικτό, παρά τις προσπάθειες που κατά καιρούς καταβάλλονται. Υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες, όμως η υποδομή υπάρχει και η προοπτική δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί.
ΚΤΕΛ
Η πόλη εξυπηρετείται εκτός του Νομού Θεσσαλονίκης με τα υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ από τον σταθμό υπεραστικών λεωφορείων Μακεδονία που βρίσκεται στην δυτική κεντρική είσοδο της πόλης.
Ακτοπλοϊκές συνδέσεις
Ακτοπλοϊκές συνδέσεις παρέχονται δυο φορές την εβδομάδα προς τα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου και συγκεκριμένα την Λήμνο, την Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο και τους καλοκαιρινούς μήνες και προς Κυκλάδες, Σποράδες, Δωδεκάνησα.
Η κίνηση μέσα στην πόλη
Ας πάμε στις συγκοινωνίες εντός της πόλης. Οι μεγάλες καθυστερήσεις στο έργο του μετρό και η παραμονή των εργοταξίων με τις αντιαισθητικές λαμαρίνες προφανώς έχουν βλάψει την εικόνα της πόλης. Όμως είναι μία υποδομή, στην οποία έχουμε επενδύσει, και ελπίζουμε ότι θα ολοκληρωθεί στο συντομότερο δυνατό διάστημα.
Η Θεσσαλονίκη διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο λεωφορειακών γραμμών, που εξυπηρετούν ολόκληρη τη μητροπολιτική περιοχή. Επιτρέψτε μου, όμως, ένα μικρό παράδειγμα, για να δούμε πώς αξιοποιούμε την υποδομή αυτή. Το λεωφορείο Νο 78 κάνει τη διαδρομή αεροδρόμιο- Σιδηροδρομικός Σταθμός. Πώς θα έλθει κάποιος στο δικό μας ξενοδοχείο, που απέχει πέντε λεπτά (με ΙΧ) από το Σιδηροδρομικό Σταθμό; Η βασική υποδομή υπάρχει, χρειάζεται όμως περαιτέρω ενίσχυσή της, για να γίνει πιο λειτουργική.
Η Θεσσαλονίκη διαθέτει και ένα δίκτυο ποδηλατοδρόμων 12 χιλιομέτρων, ωστόσο η βασική υποδομή στην οποία πρέπει να επενδύσουμε, πριν την επέκταση του δικτύου, είναι η εκπαίδευση των πολιτών και οδηγών να μην παρκάρουν στον ποδηλατόδρομο...
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ- ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ- ΜΝΗΜΕΙΑ- ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ- ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Διαμονή
Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της πόλης μας και σημαντική υποδομή του τουριστικού προϊόντος της είναι τα ξενοδοχεία. Κατά την τελευταία δεκαετία το ξενοδοχειακό δυναμικό της πόλης εμφάνισε άνθηση και ποιοτική αναβάθμιση που θα ζήλευαν πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Πόσες πόλεις πληθυσμιακά αντίστοιχες με τη Θεσσαλονίκη διαθέτουν 12 ξενοδοχεία πέντε αστέρων; Το γεγονός ότι ορισμένες από τις πλέον κερδοφόρες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις επέλεξαν να επενδύσουν στη Θεσσαλονίκη, βλέποντας την πόλη ως ένα πεδίο κερδοφόρας δραστηριότητας, δεν αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα για τη δυναμική τουριστικής ανάπτυξης της πόλης; Συνολικά 82 ξενοδοχεία, σε όλες τις κατηγορίες, προσφέρουν στον επισκέπτη πληθώρα επιλογών για την διαμονή και με υψηλή αξιολόγηση ‘’value for money’’.
Συνεδριακά κέντρα
Ένας από τους βασικούς λόγους για τις επενδύσεις στις ξενοδοχειακές υποδομές υπήρξε η καθιέρωση της Θεσσαλονίκης ως «συνεδριούπολης», λόγω και της πλεονεκτικής γεωγραφικής της θέσης. Σήμερα τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, οι εγκαταστάσεις της Helexpo, αλλά και περιφερειακά κέντρα σε όλο το Νομό προσφέρουν μια μεγάλη γκάμα συνεδριακών χώρων για μεγάλες ή μικρές συναντήσεις και συνέδρια. Ωστόσο, ένα σύγχρονο συνεδριακό κέντρο διεθνών προδιαγραφών, το οποίο θα αξιοποιεί τις δυνατότητες, που δίνει το μέγεθος της ακαδημαϊκής κοινότητας με τα τέσσερα πανεπιστήμια της πόλης, είναι μία υποδομή που λείπει από τη Θεσσαλονίκη και από κάθε πόλη που αξιώνει το χαρακτηρισμό της «συνεδριούπολης». Είναι βέβαιο ότι αργήσαμε, όπως είναι βέβαιο και ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο. Πρακτικά, ας κάνουμε κάτι και ας μην είναι η βέλτιστη λύση! Ας εφαρμόσουμε ένα ρεαλιστικά εφαρμόσιμο σχέδιο που να έχει αξία! Ας μην έχουμε, π.χ. το μεγαλύτερο συνεδριακό κέντρο των Βαλκανίων, ας αποκτήσουμε ένα σύγχρονο κέντρο που να μπορεί να φιλοξενεί συνεδριακές εκδηλώσεις διεθνούς εμβέλειας.
Μουσεία- Μνημεία- Σημεία αναφοράς
Η πόλη μας διαθέτει περισσότερα από 20 μουσεία, περισσότερα από 20 σημαντικά μνημεία, Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά Μνημεία που έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο της Unesco, αλλά και σύγχρονα σημεία αναφοράς και υψηλής αρχιτεκτονικής αισθητικής, όπως η παραλία της Θεσσαλονίκης, το Μέγαρο Μουσικής.
Η ταυτότητα της πόλης
Πανεπιστήμια, Βιβλιοθήκες, το Κέντρο Ιστορίας, το Κρατικό Θέατρο, η Κρατική Ορχήστρα, Ολυμπιακά στάδια, κολυμβητήρια, ανοιχτοί χώροι άθλησης ακόμη και στο Θερμαϊκό, εμπορικοί δρόμοι και εμπορικά κέντρα, παραδοσιακές αγορές με τοπικά προϊόντα, όλα αυτά είναι υποδομές που συνθέτουν την ταυτότητα της πόλης και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της τουριστικής της εικόνας, χωρίς ωστόσο αυτό να έχει αξιολογηθεί ποτέ και να προβληθεί όπως θα έπρεπε. Η πόλη φιλοξενεί καθ όλη της διάρκεια του έτους εκδηλώσεις, παραστάσεις και φεστιβάλ διεθνούς ενδιαφέροντος (Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου, Διεθνής Έκθεση Βιβλίου κ.λπ.)
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ- ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
Μιλώντας για τις υποδομές αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι δεν είναι ουδέτερες, δηλαδή μπορούν να αξιοποιηθούν θετικά, μπορεί και όχι και από αυτό εξαρτάται αν θα αποτελέσουν θετικό παράγοντα για την επισκεψιμότητα της πόλης. Και στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της πόλης τα λάθη είναι πιο συχνά.
Δέστε το παράδειγμα της λειτουργίας του Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης ή της επαναλειτουργίας στους κόλπους του, του TCVB. Προφανώς για να υπάρξει μία συνολική στρατηγική προώθησης του τουριστικού προϊόντος έπρεπε να καθίσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στο ίδιο τραπέζι και προφανώς για να αξιώνουμε τη φιλοξενία σημαντικών συνεδρίων χρειαζόμαστε γραφείο συνεδρίων. Όταν, όμως, οι αποφάσεις μένουν στα χαρτιά και οι φορείς αναλώνονται σε αδιέξοδες συζητήσεις, το επιθυμητό αποτέλεσμα δεν θα έλθει.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της εταιρίας «GBR Consulting» για την Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης, αρνητική είναι η κριτική των τουριστών σε θέματα της οργανωμένης πολιτείας, όπως η ρύπανση, η έλλειψη πρασίνου και κοινόχρηστων χώρων, αλλά και για την ποιότητα των υποδομών του αεροδρομίου και του λιμανιού. Και αν η βελτίωση των υποδομών σε αεροδρόμια και λιμάνια απαιτεί επενδύσεις, η καθαριότητα, η ευταξία, η προσπελασιμότητα και οργάνωση στην πόλη απαιτεί απλώς ορθή διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και ανάληψη ευθύνης από τους αρμόδιους φορείς.
Σε ποιους απευθύνονται οι υποδομές
Έχοντας «χαρτογραφήσει» τις υποδομές που διαθέτουμε, αλλά και το βαθμό στον οποίο τις αξιοποιούμε, το επόμενο βήμα είναι να διαπιστώσουμε τις δυνητικές αγορές που τις αφορούν. Η αναβάθμιση του οδικού δικτύου σαφώς ενίσχυσε τη ροή τουριστών από τα Βαλκάνια, όμως αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να συντηρήσει το ενδιαφέρον. Το εβραϊκό παρελθόν και το οθωμανικό παρελθόν της πόλης μπορούμε να το πουλήσουμε ως «μύθο», όμως χρειάζονται πολλά παραπάνω, όπως αποδεικνύει και το γεγονός, ότι το Ισραήλ μέσα σε λίγους μήνες από την πρώτη θέση στην κατάταξη των αλλοδαπών πελατών των ξενοδοχείων της Θεσσαλονίκης, κατρακύλησε στην πέμπτη (μείωση 39,10% το οκτάμηνο Ιανουαρίου- Αυγούστου 2012).
Η στόχευση σε αγορές χωρών, οι οικονομίες και επιχειρήσεις των οποίων βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ενίσχυση του συνεδριακού τουρισμού, που ούτως ή άλλως βρίσκεται σε ανοδική τροχιά.
Γενικά ο κύκλος των αγορών και των υποψήφιων «καταναλωτών» του τουριστικού προϊόντος, αλλάζει πάρα πολύ συχνά. Δεν μπορέσαμε πάντα να τον παρακολουθήσουμε και διαχρονικά έχουμε κάνει λανθασμένες επιλογές στη στόχευση αγορών, ενώ στις αγορές που θα έπρεπε να μας ενδιαφέρουν δεν πηγαίνουμε να «πουλήσουμε».
Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι ότι Θεσσαλονίκη ήταν εξαρτημένη κατά 75- 80% από την εσωτερική αγορά και η κατάρρευσή της προκάλεσε καίριο πλήγμα στο συνολικό αποτέλεσμα της πόλης. Υπάρχει περίπτωση, στην παρούσα συγκυρία, να ανακτήσουμε την αγορά αυτή; Το ερώτημα είναι ρητορικό…
Προτάσεις- συμπεράσματα
Μέσα σε ένα κλίμα γενικευμένης ανασφάλειας και απαισιοδοξίας, ο κλάδος του τουρισμού ίσως είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει το αισιόδοξο μήνυμα για την ανάκαμψη, καθώς έχει ευρεία διάχυση σε όλη την κοινωνία και οικονομία, με εξαιρετικά μεγάλο πολλαπλασιαστή για τα έσοδα και την απασχόληση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με εξωστρέφεια.
Εξωστρέφεια, όμως, δε σημαίνει μόνο να «αναζητούμε» ξένους τουρίστες, αλλά και να έχουμε την ικανότητα να «βλέπουμε» προς τα έξω και να υιοθετούμε τις καλές πρακτικές.
Θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο παραδείγματα πόλεων. Το πρώτο δείχνει ότι οι υποδομές δεν αφορούν απαραιτήτως σε μεγάλα έργα, αλλά μπορούν να αφορούν σε μικροεπεμβάσεις για τη βελτίωση της λειτουργικότητας ήδη υπαρχουσών υποδομών. Το δεύτερο ότι ένα σημαντικό έργο υποδομής δε συνεπάγεται από μόνο του και την αλλαγής λογικής και προσέγγισης στην προβολή της τουριστικής εικόνας μίας πόλης.
Η Αγία Πετρούπολη το 2005 ξεκίνησε το πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης "5-5-5", με στόχο σε μια πενταετία να "μπει" η πόλη στους πέντε κορυφαίους προορισμούς της Ευρώπης, με τουλάχιστον 5 εκατομμύρια τουρίστες.
Έτσι, ενώ το 2006 ο τουρισμός στην πόλη δεν ξεπερνούσε τα 3,5 εκατ. άτομα (περίπου 50% αλλοδαποί), το 2011 είχε φτάσει στα 5,5 εκατ. και η προοπτική για τα αμέσως επόμενα χρόνια είναι να ξεπεράσει τα 8 εκατ.
Για να πετύχει τους στόχους της, η πόλη «επιστράτευσε» εργαλεία όπως η «κάρτα επισκέπτη», που δίνει πρόσβαση σε μουσεία και μέσα μαζικής μεταφοράς, δημιούργησε 10 κέντρα πληροφόρησης, επιστράτευσε υπαλλήλους -«αγγέλους» για την προστασία και ενημέρωση των τουριστών και τα δωρεάν -για κατοίκους και επισκέπτες- τηλεφωνικά κέντρα για πληροφορίες.
Για το δεύτερο παράδειγμα που θα σας αναφέρω έχει γίνει πολύς λόγος. Η ιστορία του εμβληματικού μουσείου Γκούγκενχαϊμ και της καταλυτικής του επίδρασης για την αναγέννηση του Μπιλμπάο είναι χιλιοειπωμένη. Δημιουργήθηκε μάλιστα και ο όρος «The Bilbao effect», για να συμπυκνώσει τη διασύνδεση πολιτισμού και τουριστικών προορισμών. Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον για εμάς και στο οποίο θέλω να σταθώ είναι τα λόγια του διευθυντή του Μουσείου του, Χουάν Ιγνάθιο Βιδάρτε, σε μία συνέντευξή του (στην Καθημερινή): «Όταν αναφερόμαστε στο φαινόμενο Μπιλμπάο, μιλάμε για μια συναίνεση ανάμεσα σε πολλούς φορείς μιας πόλης, ιδιώτες και Δημόσιο, που φτιάχνουν ολόκληρο πλέγμα δράσεων. Ως εκ τούτου δεν είναι μια συνταγή που την παίρνεις και την εφαρμόζεις μαγικά. Θέλει προετοιμασία, συμφωνία, συμμαχίες, σωστό σχεδιασμό. Ο πολιτισμός είναι το εργαλείο της ανάπτυξης. Χωρίς την υποδομή δεν είναι τίποτα». Μπορεί η Θεσσαλονίκη να γίνει Μπιλμπάο; Δεν είμαι βέβαιος…
Πριν φτάσουμε, όμως, να σχεδιάζουμε το δικό μας Γκούγκενχαϊμ μπορούμε να ασχοληθούμε με αυτά που ήδη διαθέτουμε. Το βιβλίο "Περίπατοι Κληρονομιάς στη Θεσσαλονίκη" είναι ένας εναλλακτικός οδηγός πόλεως για τη Θεσσαλονίκη, στον οποίο προτείνονται συγκεκριμένες διαδρομές ιστορικού ενδιαφέροντος για την πόλη. Στις προτεινόμενες διαδρομές, οι οποίες αποτυπώνονται και σε κατατοπιστικούς χάρτες της Εθνικής Χαρτοθήκης, περιγράφονται διεξοδικά, με κατατοπιστικά κείμενα, όλα τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι και τα αξιοθέατα που περιλαμβάνονται. Πόσο δύσκολο μπορεί να είναι αυτή η περιήγηση να γίνεται οργανωμένα στους επισκέπτες της πόλης;
Πόσο δύσκολο είναι να «πουλήσουμε» μία περιήγηση στους αιώνες; Ή, για να επιστρέψω στην περίφημη αεροπορική απομόνωση, πριν έλθουν οι αεροπορικές εταιρείες στη Θεσσαλονίκη, πόσο δύσκολο είναι να αποκτήσει ιστοσελίδα το αεροδρόμιο, όπου να μπορεί ο υποψήφιος επισκέπτης να αναζητήσει τις δυνατότητες που έχει να έλθει στην πόλη; Όσο δύσκολο να αποκτήσουμε σήμανση για τα μνημεία και τις πολιτιστικές διαδρομές, όσο δύσκολο η εικόνα της ζωντανής πόλης, που δε σταματά να διασκεδάζει, να λειτουργήσει ως συνδετική κονία με τις υποδομές, αποβάλλοντας την εικόνα της μιζέριας και της γκρίνιας… Τόσο εύκολο, όσο και δύσκολο…
Κλείνοντας, λοιπόν, την ομιλία μου διαπιστώνω πως η βασική υποδομή που λείπει από την πόλη μας είναι το σχέδιο. Ένα ρεαλιστικά εφαρμόσιμο σχέδιο προσέγγισης σε ό,τι αφορά την εξωστρέφεια, ένα οργανωμένο σχέδιο στην προβολή και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, ότι μπορούμε να παρουσιάσουμε μία πόλη ανταγωνιστική. Υπάρχει αυτή η πόλη; Ασφαλώς και υπάρχει αυτή η πόλη. Αυτή είναι η πόλη που ζούμε. Ας αφήσουμε λοιπόν τα μεγαλεπήβολα οράματα, τα οποία λειτουργούν ως άλλοθι, γι’ αυτά τα οποία δεν κάνουμε σήμερα και ας κοιτάξουμε πώς, εκμεταλλευόμενοι αυτά που υπάρχουν σήμερα, μπορούμε να προβάλουμε την πόλη και να προσελκύσουμε νέους επισκέπτες. Απαιτείται ουσιαστική δουλειά, η οποία είναι και αυτή που δεν φαίνεται αμέσως. Καμπάνιες και σλόγκαν αποτελούν απλώς το «περιτύλιγμα» του μηνύματος μας, που πρέπει να αποπνέει σταθερότητα, στρατηγική και να είναι ομόφωνο.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου